BİRİNCİ DERECEDE ÖNEMLİ VE ÖNCELİKLİ KAPLICALAR

Bu bölümde, birinci derecede öncelikli kaplıca kaynakları tek tek ele alınarak inceleme konusu yapılmıştır. Böylece bu kaynaklarla ilgili bulunan kuruluş ve kurumların işletmelerin, olan ve proje yapımcılarının, yatırımcıların ve bilim kurumları ile doktorların ilk temel bilgileri elde etmesi ve ön karar vermelerinin çabuklaştırılması amaçlanmıştır.

Bu amaçla, birinci derecede öncelikli kaynakların her biri 6 başlık altında fizik – kimyasal özellikleri, etkili oldukları hastalıklar, akım değerleri ve banyo kapasiteleri, ana alt ve üst yapı ve planlama durumlarına göre incelenerek mevcut, geleceğe dönük kullanım biçimleri yorumlanmıştır. Kaplıca ve içme sularının olumlu etki yaptığı başlıca hastalıklar ise aşağıda belirtilmiş ve numaralanmıştır. Dolayısı ile kaynak sularının sağlık etkenlerinin belirlenmesinde, hastalık adı yerine numara yazılarak ifade edilmiştir. Bu numaralama sistemi birinci derecede öncelikli içme suları ile 2. derecede öncelikli kaplıca kaynakları için de kullanılmıştır.

1- Romatizmal hastalıklar

2- Deri hastalıkları

3- Kan dolaşımı ve kalp hastalıkları

4- Solunum yolu hastalıkları

5- Kadın hastalıkları

6- İç salgı sistemi rahatsızlıkları

7- Sinir sisteminin uyarılması

8- Sindirim sistemi hastalıkları

9- Böbrek ve idrar yolları hastalıkları

10- Göz hastalıkları

11- Hastalık ve ameliyat sonrası rahatsızlıklar

12- Kemik ve kireçlenme rahatsızlıkları

13- Metabolizma bozuklukları

Kaplıca ve içme sularımızın sağlık etkinliklerinin (olumlu etki yaptıkları hastalıkların) belirlenmesinde İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Kürsü ile Turizm ve Tanıtma Bakanlığı arasında düzenlenen bir protokol uyarınca hazırlanan. “Türkiye Maden Suları Analiz Raporları” adlı yayın ile 1970 yılında M.T.A. Enstitüsünce yayınlanmış bulunan “Türkiye Şifalı Suları” adlı yayından yararlanılmıştır.

Araştırma ve yayın giderleri turizm ve Tanıtma Bakanlığınca karşılanan ve bu kitabın yazarının yönetim sorumluluğunda sürdürülen çalışmalar 1972 yılında başlatılmış ve 1976 yılında tamamlanmıştır. Dört yıl süren bu çalışmalar sonucunda kaplıca ve içme sularımızın “Tam analizleri” yapılmış sonrada bu raporlar değerlendirme notları ile birlikte kitaplar haline getirilerek yayınlanmıştır.

Bilindiği üzere 1593 Sayılı Hıfzıssıhha Kanunu uyarınca kaplıca ve sularının, bir başka deyişle sıcak ve soğuk maden sularının ve bunların tanımlarına giren diğer hidromineral sular ve deniz sularının tıbbi değerlendirilmesi ve sağlık etkenliklerinin belirlenmesinden Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı sorumludur. Kaplıca ve içme sularının tıbbi değerlendirilmelerinin yapılabilmesi için bu suların önce “yarım” veya “tam” analiz raporlarının hazırlanması gerekir. Ancak bu raporlar elde edildikten sonra, söz konusu kaplıca veya içme kaynak suyunun hangi hastalık veya rahatsızlıkların giderilmesinde olumlu etki yaptığı “indikation” veya olumsuz etki yaptığı belirlenir. Dolayısı ile kaplıca-içme sularının analizi, tıbbi değerlendirmesi ve sağlık etkenliklerinin belirlenmesinde ilk başvurulacak kurum illerde Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürlüğü, merkezde ise Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığıdır. Ancak, uluslar arası kaplıcalar birliğinin (F.İ.I.E.C.)  öngördüğü kurallara göre kaplıca ve içme sularının tıbbi değerlendirmesinde “tam analiz” yöntemlerine göre hazırlanmış maden suyu analiz raporlarının esas alınması gerekmektedir.Oysa Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca tam analiz yöntemi uygulanarak kaplıca ve içme suları analiz raporları henüz yapılmamaktadır. Aslında bu eksikliğin biran önce giderilmesi gerekmektedir. Ülkemizde kaplıca ve içme suları ile ilgili tam analiz raporları ise bildiğiniz kadarı ile yalnız İst. Ünv. Tıp Fakültesi Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Ana Bilim Dalı Başkanlığınca (çekmece-nükleer Araştırma  Enstitüsü ile iş birliği için) yapılmaktadır. Bu nedenle kaplıca ve içme suları ile ilgili tam analiz yaptırma ihtiyaç duyan kişi veya kurumların yukarıda adı belirtilen kuruma başvurmaları gerekmektedir. Ancak, deniz, kaplıca ve içme suları ile ilgili tedavi amaçlı, planlama ve proje çalışmaları ve bu çalışmalar sonucunda belirlenecek tedavi tesislerinin tür ve kapasitelerinin  tam ve doğru olarak belirlenmesi için el altında bulunması gereken verilerden birtaneside “tam analiz” raporlar olduğundan, öncelikli kaplıca ve içme sularınızın tam analiz raporlarına bu kitap kapsamında özellikle yer verilmiştir. Yukarıdaki açıklamaların ışığında, kitapta yer alan analiz raporları ile ilgili “tıbbi değerlendirmeler” genel bir çerçeve içinde sunulmuştur. Fiziksel sınıflandırma kapsamında yer alması gereken radyo aktif özellikler ise, (fiziksel sınıflandırmaya gerek duyulmadığı için) kimyasal sınıflandırma bölümünden sonra ayrıca belirtilmiştir. Maden suyunda bulunmadığı halde, analiz raporunda ismi yazılı elementlere ise rapor kapsamında yer verilmemiştir. 

BİRİNCİ DERECEDE ÖNEMLİ VE ÖNCELİKLİ İÇME KAYNAKLARI :

Bu bölümde yöre, bölge ve ülke ölçeğinde önem taşıyan 10 adet içme kaynağı, ayrı ayrı ele alınarak incelenmiştir. 

• Yer ve Konum,
• Fizik-Kimyasal Özellikler ve etkili olduğu hastalıklar
• Kaynak emniyeti ve yerleşme durumu
• Alt-üst yapın durumu,
• Genel değerlendirme,
• Gibi beş ayrı başlık altında incelenen bu kaynaklar alfabetik sıraya göre aşağıda belirtilmiştir. 

1. Ankara-AYAŞ İÇMELERİ
2. Bolu-DERDİL İÇMELERİ
3. Hatay-ERZİN İÇMELERİ
4. İstanbul-TUZLA İÇMELERİ
5. İzmir- URLA İÇMELERİ
6. Kahramanmaraş-EKİNÖZÜ İÇMELERİ
7. Kayseri-YEŞİLHİSAR İÇMELERİ
8. Mersin- MERSİN İÇMELERİ
9. Muğla-SULTANİYE İÇMELERİ
10. Rize- ANDON İÇMELERİ

Bu kaynaklarla ilgili tıbbi değerlendirmelerde yapılmıştır.

Bu kaynaklarla ilgili tıbbi değerlendirmelerde aynı kaynaklardan  yararlanılmıştır. (B.knz.sayfa 167) bu hastalık isimleri yerine numaralar kullanılmıştır. Bu kaynaklar ayrıca ilgili harita üzerinde de gösterilmiştir.

3) HATAY –ERZİN İÇMESİ:

– Yer ve Konumu: 

Erzin İçmesi, Dörtyol İlçesi yeşilkent sınırları içerisinde, Dörtyol-Adana yoluna 11,5 km uzaklıktadır. İçme kaynağının 1,5 km doğusunda ise Erzin Ilıcası yer alır.

-Fizik-Kimyasal Özellikleri ve Etkili Olduğu Hastalıklar:

Sıcaklık 234 ….,PH değeri ise 6,7 olan Erzin içme suları Bİ Karbonatlı, Sülfatlı, Mağnezyumlu, Kalsiyumlu, Karbondiyoksitli, Bromürlü birleşime sahiptir. İçme kürlerine elverişli olan bu sular, “8,9,13” numaralı hastalıklara olumlu etki yapar. 

–Kaynak Emniyeti ve Yerleşme Durumu:

Kaynak emniyeti alanları korunmuştur. Kaynak çevresinde yeni yapılanma ve gelişmeler için uygun araziler vardır. Çevre maki ve meşe- çam karışık, seyrek dokulu bir orman örtüsü ile kaplıdır. 

-Alt-Üst Yapı Durumu: 

Ulaşım durumu yeterlidir. İçme merkezinde su, elektrik ve PTT hizmetleri vardır. Mevcut konaklama tesisleri vasıflı olmamakla birlikte yeterlidir. Ancak kaynak sularında geçici bir kirlenme görünmüştür. 

Genel Değerlendirme:

İçme Merkezinin 1/1000 ölçekli imar planı yapılmıştır. Plan uyarınca içme merkezinin aşamalı olarak geliştirilmesi gerekmektedir. İçme suyunun kullanma hakkı Yeşilkent Belediyesine aittir. Bölge ölçeğinde önem taşıyan Erzin- İçme merkezinin, imar planında ön görülen yatırımlara kavuşturulması yerel idarelerce desteklenmeli ve hızlandırılmalıdır